Osoby uczulone wiedzą najlepiej, jak uciążliwe potrafią być alergie. Nie wszyscy jednak zdają sobie sprawę z tego, że można znacząco, a nawet całkowicie, pozbyć się ich nieprzyjemnych objawów. Wystarczy jedynie poddać się zabiegowi odczulania, który jest uważany za najefektywniejszy sposób leczenia alergii. Na czym polega odczulanie i czy każdy może z niego skorzystać?
We współczesnym świecie, alergia jest powszechnie występującym schorzeniem. Jest ona wywoływana nieprawidłową reakcją układu odpornościowego na określone czynniki i substancje. Do najczęściej spotykanych objawów uczulenia należą: katar sienny, łzawienie oczu, duszności, wysypka, bóle brzucha, biegunka, a w najgorszym wypadku – wstrząs anafilaktyczny. Silne alergie potrafią zatem naprawdę uprzykrzyć życie, dlatego warto wiedzieć, jak je zwalczyć.
W leczeniu alergii wykorzystuje się głównie trzy metody postępowania. Pierwsza polega na unikaniu alergenu, co często nie jest łatwe (np. przy uczuleniu na pyłki). Druga metoda to przyjmowanie leków antyalergicznych – jest ona jednak mało efektywna. Największą szansą na wyleczenie będzie poddanie się immunoterapii, czyli nauczenie układu odpornościowego prawidłowych reakcji na alergen.
Czym jest immunoterapia alergenowa?
Immunoterapia to specjalne leczenie, które zmniejsza wrażliwość osoby uczulonej na dany alergen, co w konsekwencji prowadzi do wyeliminowania lub zminimalizowania objawów choroby. Odczulanie polega na podawaniu pacjentowi podjęzykowo lub podskórnie szczepionek zawierających alergen, po to by ten mógł go zaakceptować i przestał zwalczać. Bardziej skuteczne są iniekcje podskórne, ale wymagają one regularnych wizyt w poradni (początkowo co 7–14 dni), na co nie każdy ma czas. W przypadku aplikacji podjęzykowej stosowanej głównie u dzieci, które boją się bólu towarzyszącego szczepionce, lek jest podawany w formie kropli umieszczanych pod językiem lub podjęzykowej tabletki. Leczenie składa się z dwóch faz. Faza leczenia wstępnego obejmuje podawanie coraz większej dawki alergenów, po której następuje faza leczenia podtrzymującego.
Jakie alergie leczy immunoterapia i w jakim wieku można ją przeprowadzić?
Immunoterapia to skuteczny sposób leczenia alergii oddechowych i uczuleń na jad owadów błonkoskrzydłych (osy i pszczoły). Nie stosuje się jej natomiast przy alergiach pokarmowych. Terapia nie może też być przeprowadzana u dzieci poniżej 5. roku życia. Osoby starsze, często borykające się z chorobami przewlekłymi, również nie powinny być poddawane leczeniu, choć w przeciwieństwie do odczulania na alergeny wziewne, immunoterapia na jady często jest u nich wręcz zalecana, szczególnie w przypadku, gdy pacjenci dodatkowo zmagają się ze schorzeniami układu sercowo-naczyniowego. Znajdują się oni bowiem w grupie ryzyka rozwoju bardzo ciężkich, nawet śmiertelnych reakcji.
Kwalifikacja do terapii
Osoba, która chciałaby poddać się immunoterapii wymaga wnikliwej diagnozy lekarza alergologa. Przed rozpoczęciem odczulania chory jest poddawany testom skórnym, których dodatni wynik wstępnie kwalifikuje do terapii. Dodatkowo należy oznaczyć stężenia swoistych immunoglobulin IgE w surowicy krwi. W dalszej kolejności specjalista alergolog musi udowodnić związek między narażeniem na działanie alergenów uczulających i objawami choroby oraz przeanalizować wszelkie przeciwwskazania do odczulania.
Przeciwwskazania do przeprowadzenia odczulania
Immunoterapia alergenowa jest przeciwwskazana u osób chorujących na:
-
poważne choroby immunologiczne,
-
choroby układu sercowo-naczyniowego o niestabilnym przebiegu (choroba wieńcowa, nadciśnienie tętnicze),
-
nowotwory,
-
ciężki przebieg astmy,
-
gruźlicę,
-
atopowe zapalenie skóry,
-
infekcje wirusowe i bakteryjne,
-
choroby tkanki łącznej,
-
przewlekłe zakażenia.
Leczenia odczulającego nie rozpoczyna się również u kobiet w ciąży.
Efekty immunoterapii alergenowej
Efekty odczulania można obserwować już po kilku miesiącach. Największą skuteczność immunoterapii zaobserwowano u osób z alergią na jad owadów, nieco mniejszą w przypadku alergii na alergeny roślin, pyłki traw, drzew i chwastów. Dobrych wyników odczulania należy się spodziewać w przypadku alergii na roztocza i pleśń oraz alergeny kota. Efektywność immunoterapii zależy także od rodzaju uczulającego alergenu. Udowodniono, że najlepsze efekty uzyskuje się u młodych pacjentów, uczulonych na niewiele alergenów.
Dlaczego odczulanie bywa nieskuteczne?
Nieskuteczność odczulania jest zwykle związana z nieprawidłową kwalifikacją pacjenta do terapii, wyborem nieodpowiednich szczepionek odczulających lub ich podaniem w zbyt małej dawce. Dlatego bardzo istotną kwestią jest postawienie trafnej diagnozy przez specjalistę alergologa na podstawie dostępnych wyników badań i szczegółowego wywiadu z pacjentem.
Czy to jest bezpieczna metoda leczenia?
Immunoterapia jest uważana za bezpieczną metodą leczenia, lecz istnieje pewne ryzyko (np. przy niewykryciu jakiejś przewlekłej choroby) pojawienia się reakcji niepożądanych, np.:
-
obrzęk i zaczerwienie w miejscu wstrzykniętego alergenu,
-
nieżyt nosa,
-
pokrzywka,
-
obrzęk krtani,
-
ciężki napad astmy,
-
zaburzenia lub utrata świadomości,
-
wstrząs anafilaktyczny.
Najcięższe reakcje występują, na szczęście, bardzo rzadko. Należy również zwrócić uwagę na to, że po podaniu szczepionki podskórnej pacjent zostaje jeszcze przez godzinę w przychodni, aby lekarz mógł szybko zainterweniować w razie wystąpienia niepożądanych reakcji.
W obliczu stałego wzrostu zachorowań na choroby alergiczne, immunoterapia staje się coraz bardziej popularna. Jest to jedyny sposób na zapobieganie i leczenie chorób alergicznych, choć jego mechanizm nie został do końca poznany. Niekwestionowaną skuteczność tej metody potwierdzają liczne wyniki badań, dlatego jest ona coraz częściej wykorzystywana do leczenia alergii. Potrzebne informacje na temat testów i terapii znajdzie się na przykład na http://bluemedica.pl/service/alergologia/.
